Việt Nam là quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề của các cuộc chiến tranh để lại, một trong số đó chính là số lượng bom mìn, vật nổ hiện còn nằm rải rác nhiều nơi. Theo số liệu thống kê, đến tháng 12/2020 nước ta vẫn còn 5,640 triệu héc-ta diện tích bị ô nhiễm bom mìn, chiếm 17,1% diện tích đất tự nhiên cả nước.

Theo Chương trình vào ngày 8/4/2021, trong vai trò Chủ tịch Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc tháng 4/2021, Việt Nam sẽ tổ chức phiên họp cấp Bộ trưởng trực tuyến về chủ đề “Khắc phục hậu quả bom mìn và duy trì hòa bình bền vững, tăng cường gắn kết để hành động hiệu quả hơn”. Là một nước bị ảnh hưởng nặng nề bởi hậu quả bom mìn còn sót lại sau chiến tranh, Việt Nam mong muốn có thể chia sẻ kinh nghiệm, đóng góp thúc đẩy vấn đề này tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, chung tay cùng cộng đồng quốc tế khắc phục hậu quả bom mìn.

Lực lượng công binh xử lý bom mìn còn sót lại sau chiến tranh

Những năm qua, các hoạt động trợ giúp nạn nhân bom mìn và chất độc hóa học được Đảng, Nhà nước, Chính phủ quan tâm, chỉ đạo thường xuyên. Việc xây dựng khuôn khổ pháp lý trợ giúp nạn nhân bom mìn được lồng ghép với chính sách trợ giúp người khuyết tật.

Tại kỳ họp thứ bảy và kỳ họp thứ tám, Quốc hội khóa XIV nhiệm kỳ 2016-2021 đã thông qua 03 luật sửa đổi, bổ sung trong đó có lồng ghép các quy định nhằm bảo vệ quyền của người khuyết tật, gồm: Luật Kiến trúc ngày 13/6/2019, Luật Giáo dục ngày 14/6/2019, Bộ luật Lao động 2012 (sửa đổi) ngày 20/11/2019; Ban Bí thư ban hành Chỉ thị số 39-CT/TW ngày 01/11/2019 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác người khuyết tật; Chủ tịch nước ban hành Quyết định số 383/2019/QĐ-CTN ngày 11/3/2019 phê chuẩn Công ước 159 của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) về phục hồi chức năng lao động và việc làm cho người khuyết tật; các bộ, ngành ban hành nhiều văn bản để cụ thể hóa, hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện công tác người khuyết tật trong các lĩnh vực giáo dục, đào tạo nghề, bảo vệ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, giao thông, y tế.

Các văn bản quy phạm pháp luật này đã đảm bảo cho nạn nhân bom mìn có quyền bình đẳng tham gia các hoạt động kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội; được chăm sóc sức khỏe, phục hồi chức năng, học văn hóa, học nghề, tạo việc làm, tiếp cận công trình công cộng, phương tiện giao thông, công nghệ thông tin phù hợp với từng dạng tật và mức độ khuyết tật.

Các tổ chức phi chính phủ hỗ trợ nạn nhân bom mìnĐến nay, 100% các xã, phường, thị trấn toàn quốc đã tiến hành xác định, phân loại, xếp hạng và cấp thẻ cho người khuyết tật nặng, đặc biệt nặng và khuyết tật nhẹ (trong đó có nạn nhân bom mìn, nạn nhân chất độc hóa học). Tính đến năm 2020 đã có hơn 03 triệu người khuyết tật được cấp giấy xác nhận khuyết tật theo quy định tại Thông tư số 01/TT-LĐTBXH ngày 02/01/2019 của Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội ban hành về việc xác định mức độ khuyết tật của Hội đồng xác định mức độ khuyết tật, triển khai các chính sách trợ giúp xã hội với người khuyết tật, trong đó có nạn nhân bom mìn và chất độc hóa học.

Trong giai đoạn 2016 - 2020, ngân sách Nhà nước đã bố trí cho các địa phương 18.000 tỷ đồng để triển khai thực hiện Nghị định số 136/2013/NĐ-CP, thực hiện chính sách hỗ trợ về giáo dục đối với người khuyết tật theo Thông tư liên tịch số 42/2013/TTLT-GDĐT-LĐTBXH-TC ngày 31/12/2013 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tài chính. Đến nay, cả nước có trên 1,1 triệu người khuyết tật nặng và đặc biệt nặng, trên 125.000 hộ gia đình, cá nhân nhận chăm sóc người khuyết tật tại cộng đồng được hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng và hơn 10.000 trẻ em khuyết tật được nuôi dưỡng, chăm sóc tại các cơ sở trợ giúp xã hội.

Năm 2020, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với Bộ Y tế nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Khám bệnh, chữa bệnh, trong đó quy định về Phục hồi chức năng tại cơ sở và Phục hồi chức năng tại cộng đồng; sửa đổi Luật Bảo hiểm y tế trong đó có mục tiêu tăng phạm vi và độ bao phủ chi trả bảo hiểm y tế cho người khuyết tật, nhất là dụng cụ chỉnh hình. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đang nghiên cứu xây dựng Đề án phát triển hệ thống y tế lao động xã hội đến năm 2030, theo đó tập trung các mục tiêu phát triển hệ thống bệnh viện chỉnh hình, phục hồi chức năng, các cơ sở sản xuất dụng cụ chỉnh hình và phục hồi chức năng, nhằm đáp ứng nhu cầu của người khuyết tật.

Cả nước hiện có trên 1,6 triệu trẻ em khuyết tật, trong đó có trên trên 90.000 trẻ khuyết tật nặng bao gồm nạn nhân bom mìn có khả năng học tập đang đi học, chủ yếu là học hòa nhập ở các trường mầm non và phổ thông, 97 cơ sở giáo dục chuyên biệt, 18 trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập, 02 trường đại học sư phạm và 03 trường cao đẳng sư phạm thành lập khoa giáo dục đặc biệt và mở các mã ngành đào tạo giáo viên dạy trẻ khuyết tật.

Nạn nhân bom mìn tại Quảng Bình vay vốn phát triển kinh tế vươn lên hòa nhập cộng đồngBộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo, nghiên cứu xây dựng hệ thống ngôn ngữ kí hiệu và Hệ thống chữ nổi Braille cho người khuyết tật; Tài liệu Hướng dẫn giáo dục hòa nhập cho trẻ khuyết tật cấp mầm non; Tài liệu Hướng dẫn đánh giá học sinh khuyết tật cấp tiểu học; Tài liệu hướng dẫn sử dụng bộ công cụ ASQ-3 trong các cơ sở giáo dục mầm non; Tài liệu bồi dưỡng chức danh nghề nghiệp nhân viên hỗ trợ giáo dục người khuyết tật; Nghiên cứu thống nhất thuật ngữ và phương pháp nhận diện người khuyết tật trong giáo dục theo chuẩn quốc tế.

Theo báo cáo chưa đầy đủ từ các Bộ, ngành, địa phương, đến nay đã có khoảng 20.000 người khuyết tật được hỗ trợ đào tạo trình độ sơ cấp, đào tạo dưới 03 tháng tại các cơ sở giáo dục nhà nước. Trường Cao đẳng nghề của Trung ương Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam mở 2 lớp dạy nghề cho 175 là con, cháu của các nạn nhân. Giai đoạn 2016 - 2020, cả nước giải quyết việc làm mới cho 8 triệu lao động, trong đó khoảng 10% là người khuyết tật, nạn nhân bom mìn, riêng năm 2019 đã hỗ trợ cho 2.277 người khuyết tật vay vốn để tạo, duy trì và mở rộng việc làm khoảng 7.000 người khuyết tật...