Từ đầu năm đến nay, bình quân mỗi tháng có trên 200 lao động làm thủ tục BHXH hưởng chính sách trợ cấp một lần. Số đông công nhân xem việc nhận trợ cấp một lần là cách để giải quyết khó khăn trước mắt mà quên đi lợi ích lâu dài.

Đa số NLĐ xin nghỉ việc và nhận trợ cấp BHXH một lần ở độ tuổi từ 35 -40, chủ yếu làm việc tại các doanh nghiệp ở các khu công nghiệp phía Nam, làm việc ở các lĩnh vực như: dệt may, da giày, thủy sản. Chị Nguyễn Ngọc Tú, trú tại phường Thuận Thành (TP. Huế) vào làm việc ở Khu chế xuất Biên Hòa (Đồng Nai) từ năm 2012, mới đây, chị chuyển về Huế làm việc. “Tôi muốn nghỉ việc sớm để ngoài bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), còn được lãnh BHXH một lần. Gom góp tất cả các khoản trợ cấp cũng có một số vốn để làm ăn". Hỏi chị có lo lắng cho tương lai khi không có lương hưu, chị cười: "Mưa lúc mô mát mặt lúc đó, nghĩ chi xa xôi".

Cùng lý do ấy, dù đã làm việc trên 10 năm nhưng chị Trịnh Thị Ngọc, đang làm việc ở một doanh nghiệp tại Bình Dương, cũng quyết định nghỉ việc để hưởng trợ cấp BHXH một lần. "Tôi không theo kịp công nhân trẻ, năng suất rất thấp, sớm muộn gì cũng mất việc. Nộp đơn nghỉ, tôi có được một khoản tiền kha khá để về quê làm ăn", chị Ngọc giải thích.

Nhiều nguyên nhân dẫn đến lao động muốn nhận trợ cấp một lần. Trong thời đại công nghệ, tất cả doanh nghiệp muốn hướng đến tăng năng suất, chuyển đổi sang công nghệ tất yếu sẽ giảm đi lao động phổ thông. Trong khi, sức khoẻ của người lao động ở độ tuổi này không đảm bảo, năng lực, hiểu biết pháp luật hạn chế, không có tay nghề… Phía NLĐ cho rằng, cơ sở pháp lý, hệ thống BHXH hiện nay chưa linh động và mềm dẻo, chính sách BHXH chưa thực sự hấp dẫn, khiến họ chưa có sự gắn bó với hệ thống BHXH lâu dài. Bên cạnh đó, việc hưởng BHXH 1 lần lại rất dễ dàng.

Theo BHXH tỉnh, NLĐ cần suy nghĩ thấu đáo khi quyết định nhận BHXH một lần, bởi vì sẽ mất đi cơ hội được hưởng lương hưu, không có gì bảo đảm cho cuộc sống lúc về già. NLĐ sẽ được đảm bảo quyền lợi khi có chế độ hưu trí ngay sau khi có quyết định của cơ quan BHXH kèm theo thẻ BHYT (được hưởng 95%).

"Khi Chính phủ nâng lương cơ sở, lương vùng... thì người hưởng lương hưu cũng được tăng lương. Đối với người tham gia BHXH tự nguyện và đủ điều kiện đóng BHXH 20 năm sau đó hưởng chế độ, kết cấu lương hưu và chính sách không còn sự phân biệt cán bộ viên chức hay người đóng tự nguyện, bình đẳng tất cả quyền lợi". Ông Nguyễn Xuân Tiếu, Phó Giám đốc BHXH tỉnh lưu ý.

Các ngành liên quan đang tiếp tục tuyên truyền, tư vấn và cung cấp cho NLĐ những quy định cần thiết, tránh tình trạng bị doanh nghiệp lợi dụng và chấm dứt hợp đồng khi họ không hiểu biết về luật. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, phải quy định chặt chẽ việc hưởng BHXH 1 lần, có những chính sách cụ thể khuyến khích người lao động ở lại lâu dài với hệ thống BHXH, đảm bảo chính sách an sinh bền vững hơn. Quy định cũng cần phải theo hướng linh hoạt để đảm bảo mọi người dân được cung cấp chính sách an sinh. NLĐ phải tìm hiểu và nắm luật trước khi hợp đồng lao động được ký, cần có đầu tư để học nghề.

Khi thị trường việc làm mở cửa, người lao động cần tìm cho mình một công việc nhất định. Cơ quan quản lý cần phải vào cuộc, xử lý thật nghiêm người sử dụng lao động khi họ vi phạm luật lao động.