Chỉ còn chưa đầy ba tuần nữa là đến Tết, ai ai cũng háo hức trang hoàng nhà cửa cung chúc tân xuân. Tuy nhiên, bên cạnh niềm vui năm mới của mọi nhà thì vào mỗi dịp Tết Nguyên Đán, thì môi trường lại chịu một áp lực khủng khiếp khi số lượng rác thải tăng lên 3-4 lần so với thường ngày. Trong đó, có rất nhiều “rác” là các đồ dùng vẫn còn có thể sử dụng tốt nhưng lại bị lãng phí do người dân thiếu nền tảng cho/mua/bán đồ cũ một thuận tiện và đúng nhu cầu.

Đa số lượng rác này không được xử lý đúng cách khiến môi trường ngày một ô nhiễm và ảnh hưởng nghiêm trọng sức khỏe của người dân. Đồng thời, việc liên tục sản xuất các đồ dùng mới khiến trái đất ngày một cạn kiệt các nguồn tài nguyên bao gồm tài nguyên tái tạo và không tái tạo. Điển hình như rừng là một tài nguyên tái tạo nhưng với tốc độ khai thác nhanh hơn tốc độ tái tạo thì diện tích rừng ngày một thu hẹp, còn những đồ nội thất, trang trí, đồ dùng một lần từ gỗ ngày một nhiều hơn. Đáng buồn thay, tốc độ chúng bị thải ra bãi rác nhanh hơn gấp nhiều lần thời gian để một cây gỗ trưởng thành.

Trước hiện trạng đó, Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên Gaia đã khởi xướng chương trình Dọn nhà Góp cây đặc biệt trong dịp Tết Giáp Thìn. Tham gia chương trình, cộng đồng có thể góp và mua các đồ dùng cũ vẫn còn sử dụng được. 100% lợi nhuận từ chương trình sẽ được trồng rừng Bến En. Qua đó, cộng đồng có thể cùng Gaia biến đồ cũ thành rừng một cách ý nghĩa nhưng không hề tốn kém và đúng nhu cầu dọn dẹp, mua sắm và cho đi vào dịp Tết.

Tham gia chương trình, chính là một cách để “lì xì cây” cho rừng, góp phần mang mùa xuân về cho rừng Bến En. Tại vườn Quốc gia Bến En (Thanh Hoá), có hơn 40ha rừng nghèo kiệt xung quanh khu vực cây Lim ngàn năm - cây di sản Việt Nam. Khu vực này trước đây là rừng Lim bạt ngàn nhưng sau khai thác đã trở thành rừng nghèo kiệt. Với mong muốn bảo tồn loài Lim xanh bản địa của Việt Nam, đồng thời phục hồi rừng đầu nguồn quan trọng, Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên Gaia đã triển khai chiến dịch Góp cây cho rừng Lim sống lại với mục tiêu phục hồi 40ha rừng nghèo kiệt xung quanh khu vực cây Lim ngàn năm. Sau hơn 1 năm triển khai với sự chung tay của cộng đồng hơn 26ha rừng đã được phục hồi, Gaia đạt mục tiêu sẽ gây quỹ và trồng hoàn tất 14ha còn lại trong năm 2024.

Bà Huyền Đỗ, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên Gaia cho biết, với những nỗ lực và tâm huyết dành cho Dọn nhà Góp cây, Gaia muốn cùng cộng đồng biến đồ cũ thành rừng, hướng đến mục tiêu gây quỹ làm cho rừng Lim Bến En sống lại. Chương trình giúp kéo dài vòng đời cho các đồ dùng, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên cho Trái Đất, giảm lượng rác thải ra môi trường. Quan trọng hơn hết là truyền thông nâng cao nhận thức, trao quyền và tạo cơ hội sống xanh, bảo vệ môi trường cho cộng đồng một cách gần gũi và thực tế ngay trong hoạt động dọn nhà đón Tết.

Trong tháng 3/2024, 100% lợi nhuận từ Dọn nhà Góp cây sẽ được dùng để trồng rừng Bến En vụ Xuân. Hoạt động trồng rừng có ý nghĩa giúp giảm thiệt hại thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ đa dạng sinh học, bảo tồn loài Lim xanh bản địa quý hiếm nằm trong tứ thiết mộc của Việt Nam, bảo vệ an ninh nguồn nước. Gaia sẽ phối hợp cùng Ban quản lý Vườn quốc gia Bến En thực hiện các hoạt động chăm sóc, giám sát để đảm bảo tỷ lệ sống từ 70 - 85%. Báo cáo giám sát rừng được gửi đến cộng đồng hằng năm trong vòng 4 năm tính từ thời điểm trồng rừng.

“Tương tự chương trình Góp 1 cây là góp rừng, Dọn nhà Góp cây cũng là dự án mà tất cả mọi người, thuộc mọi đối tượng, bao gồm cả cá nhân và doanh nghiệp đều có thể tham gia. Thông qua dự án, chúng tôi muốn khẳng định thông điệp để hành động bảo vệ môi trường không hề tốn kém, khó khăn hay lý thuyết. Chúng ta có thể chung tay góp rừng bảo vệ môi trường trong cuộc sống hàng ngày” – bà Huyền chia sẻ thêm.

Được biết, bắt đầu từ ngày 21/12/2023, chương trình nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ của cộng đồng với từ phía doanh nghiệp và cá nhân tham gia góp và mua các đồ dùng cũ. Các hoạt động thu gom và bán đồ được tổ chức trực tuyến trên nhóm Facebook Dọn nhà Góp cây và  trực tiếp tại  các phiên chợ, ngày hội tại nhiều quận trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh như quận 10, quận 1, quận Phú Nhuận, quận Bình Thạnh, quận 2… Đối với những sản phẩm không bán được, Gaia sẽ dành tặng cho những người dân có hoàn cảnh khó khăn tham gia trồng rừng, sống ở vùng đệm các khu rừng Gaia triển khai trồng như ở rừng Xuân Liên, rừng Bến En, rừng Đồng Nai,…Bên cạnh những ý nghĩa về mặt môi trường, Dọn nhà Góp cây còn góp phần kiến tạo nên một cái Tết xanh thật đẹp và ý nghĩa cho hàng ngàn gia đình Việt Nam.

Trong thời gian tới, Gaia tiếp tục đẩy mạnh hoạt động “Trồng và giám sát rừng” tại các khu rừng đặc dụng đầu nguồn khắp Việt Nam, đặc biệt là tại Vườn Quốc gia Cúc Phương, Vườn Quốc gia Bến En, Khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Liên, Khu bảo tồn thiên nhiên Phong Điền, Khu Bảo tồn Thiên nhiên Văn hóa Đồng Nai, Vườn Quốc gia Mũi Cà Mau. Cùng với đó, Gaia sẽ tiếp tục phát triển thêm các chương trình dọn rác bờ biển, truyền thông nâng cao nhận thức bảo tồn thiên nhiên cho cộng đồng, đặc biệt là chương trình Dọn nhà Góp cây trong dịp Tết Giáp Thìn.

Đăng Doanh