Tham dự, có ông Lê Đỗ Mười, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Phát triển giao thông vận tải (Bộ Giao thông vận tải); Bà Đinh Thị Thụy, Phó Chánh Văn phòng Ủy ban về NKT Việt Nam, lãnh đạo các đơn vị như Liên hiệp Hội NKT Việt Nam, Cơ quan Hợp tác quốc tế Hoa Kỳ tại Việt Nam; đại diện các bộ, ngành, tổ chức, đoàn thể ở trung ương; Sở Giao thông vận tải các địa phương: Bắc Ninh, Hải Dương, Quảng Nam.

Đánh giá thực trạng giao thông tiếp cận đối với NKT Việt Nam thời gian qua, ông Phạm Anh Tuấn, Viện Chiến lược và Phát triển giao thông vận tải (Bộ Giao thông vận tải) cho biết: Hiện nay, NKT ngày càng tham gia nhiều hơn vào các hoạt động xã hội, tăng cường giao lưu, học hỏi, tìm kiếm việc làm... Tuy nhiên, vẫn còn những rào cản hữu hình và vô hình làm hạn chế cơ hội học tập, làm việc và tham gia các hoạt động xã hội của NKT. Trong đó, vấn đề hạn chế về tiếp cận giao thông là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến hoạt động của NKT.

Mức độ giao thông tiếp cận được xem xét bởi 3 yếu tố chính là: Tiếp cận kết cấu hạ tầng giao thông (đường bộ, đường sắt, đường thủy, đường biển và đường hàng không); Tiếp cận phương tiện giao thông; Tiếp cận dịch vụ giao thông, gồm các dịch vụ về vận tải hành khách. Ở Việt Nam hiện nay, chất lượng đường hè phố nhìn chung chưa bảo đảm yêu cầu của giao thông tiếp cận và chưa phù hợp với khả năng đi lại của NKT. Vỉa hè hầu như chưa lắp tấm lát dẫn đường. Tại các nơi giao cắt khác cao độ như các lối sang đường, lối lên xuống hè phố chưa làm đường dốc, vệt dốc, chất lượng vỉa hè còn xấu, nhiều mấp mô. Các tiện nghi trên đường phố như điểm chờ xe buýt, ghế nghỉ, cột điện, đèn đường, cọc tiêu, biển báo... bố trí tại vị trí không hợp lý gây cản trở đi lại cho NKT.

Hiện nay, tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, mới chỉ có khoảng 4,8% phương tiện xe buýt đủ tiêu chuẩn và đáp ứng cho NKT tiếp cận, ở các địa phương khác còn thấp hơn. Đa số các bãi đỗ xe đều chưa có vị trí đỗ xe dành cho NKT. Về tiếp cận điểm dừng, nhà chờ của xe buýt, chưa được thiết kế đồng bộ theo tiêu chuẩn và yêu cầu của giao thông tiếp cận. Hầu hết các nhà chờ có lề đường quá cao, chưa có đường dốc cho NKT sử dụng xe lăn.

Về tiếp cận giao thông đường sắt, vận tải hành khách bằng đường sắt chủ yếu tập trung trên tuyến đường sắt Thống Nhất Bắc - Nam với gần 170 ga trên tuyến. Các ga khách đường sắt tại ga Hà Nội, Ninh Bình, Sài Gòn, Lào Cai, Thanh Hóa đã đầu tư kệ ga cao phục vụ hành khách là NKT có thể tiếp cận thuận tiên. Các nhà ga này đều đã được thiết kế có nhà chờ rộng rãi, có hệ thống loa và bảng hiệu điện tử thông báo số hiệu chuyến tàu, tình hình giờ tàu đến, tàu đi các ga. Tuy nhiên, hầu hết các ga đường sắt hiện nay còn nhiều rào cản đối với NKT.

Ông Phạm Anh Tuấn, Viện Chiến lược và Phát triển giao thông vận tải đề xuất một số giải pháp như: Cần có quy định xử phạt đối với những trường hợp không thực hiện hoặc thực hiện không đúng lộ trình cải tạo, nâng cấp cảng, bến hành khách đường thủy để bảo đảm NKT tiếp cận; không thực hiện đúng việc giảm giá vé cho NKT; không hỗ trợ, giúp đỡ NKT đi tàu. Ngoài ra, cần ban hành các cơ chế chính sách ưu tiên hỗ trợ nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đội ngũ phục vụ trên các phương tiện và tại công trình đầu mối vận tải. Rà soát, đánh giá toàn bộ hệ thống kết cấu hạ tầng và xây dựng kế hoạch cải tạo, nâng cấp định kỳ. Trong đó tập trung ưu tiên đầu tư có trọng điểm đối với các đầu mối giao thông vận tải lớn, nơi thu hút lượng hớn hành khách là NKT. Quy định cụ thể tỷ lệ đầu tư phương tiện xe buýt đảm bảo NKT tiếp cận sử dụng và có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp.

Theo Bà Đinh Thị Thụy, Phó Chánh Văn phòng Ủy ban về NKT Việt Nam, Luật Người khuyết tật hiện nay quy định lộ trình cải tạo đảm bảo điều kiện tiếp cận đối với NKT như đến ngày 01/01/2020, các công trình công cộng phải bảo đảm điều kiện tiếp cận đối với NKT như: Trụ sở làm việc của cơ quan Nhà nước; Nhà ga, bến xe, bến tàu; Cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; Cơ sở giáo dục, dạy nghề; Công trình văn hóa, thể dục, thể thao. Đến ngày 01/01/2025, tất cả nhà chung cư, trụ sở làm việc, công trình hạ tầng kỹ thuật công cộng, công trình hạ tầng xã hội còn lại phải đảm bảo điều kiện tiếp cận đối với NKT.

Cũng trong khuôn khổ hội thảo, các đại biểu đã được nghe trình bày các tham luận: Chia sẻ thực trạng tiếp cận giao thông tại tỉnh Quảng Nam; Tổng quan nghiên cứu Bộ tiêu chí giao thông tiếp cận phổ quát; Những nỗ lực trong vận chuyển hành khách hạn chế khả năng di chuyển.