Với gần 100 đại biểu là lãnh đạo và cán bộ của các bộ, ban, ngành Chính phủ, các tổ chức chính trị xã hội, các tổ chức xã hội dân sự, đại diện từ hơn 10 tỉnh, thành phố, các cơ quan của Liên Hợp quốc tại Việt Nam, tọa đàm tập trung thảo luận luật pháp và chính sách hiện có cũng như những đề xuất để thúc đẩy bình đẳng giới và sự tham gia của phụ nữ thông qua những sáng kiến liên quan chặt chẽ với ba lĩnh vực an sinh xã hội, tiếp cận các dịch vụ công cộng và cơ sở hạ tầng bền vững.

Trong những năm qua, Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ trong việc tăng cường khung pháp lý và hoàn thiện hệ thống an sinh xã hội và tiếp cận dịch vụ công cho người dân. Tuy nhiên, phụ nữ vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức khi chính sách an sinh xã hội và các dịch vụ công chưa phản ánh đúng nhu cầu của họ. Ngoài những rủi ro như nam giới thường gặp phải như bệnh tật, thất nghiệp và yếu đuối do tuổi già, phụ nữ  còn phải đối mặt với việc sinh nở và công việc chăm sóc không được trả lương, cản trở những nỗ lực của họ khi tham gia thị trường lao động.

Một nghiên cứu được thực hiện bởi Action Aid Việt Nam với sự tham gia của gần 8.000 người (năm 2015) cho thấy, một phụ nữ ở tỉnh Hà Giang có thể tiết kiệm 56 ngày làm việc mỗi năm nếu gia đình họ được cung cấp nước sạch. Tại Thành phố Hồ Chí Minh, nghiên cứu do UN Women thực hiện năm 2016 cho thấy dịch vụ giao thông công cộng chưa phù hợp với nhu cầu an toàn của phụ nữ và trẻ em gái đã hạn chế khả năng di chuyển trong công việc và từ đó hạn chế sự tham gia các hoạt động kinh tế xã hội khác của họ.

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Phó Chủ tịch Ủy ban quốc gia Vì sự Tiến bộ phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Hà cho biết, một trong những nội dung quan trọng của an sinh xã hội là thúc đẩy việc làm bền vững và phát triển thị trường lao động. Trong thời gian qua, công tác giải quyết việc làm cho lao động nữ có nhiều chuyển biến tích cực. Năm 2018, trong số người được tạo việc làm mới thì lao động nữ chiếm 48%. Tỷ lệ thất nghiệp của lao động nữ là 1,85%, thấp hơn so với lao động nam. Tỷ lệ phụ nữ tham gia lực lượng lao động luôn ở mức cao, khoảng 71,55%, cao hơn đáng kể so với tỷ lệ tương ứng của khu vực Đông Á - Thái Bình Dương là 61,1% và thế giới là 49,6%. Việt Nam cũng là một trong 10 quốc gia thực hiện tốt mục tiêu phát triển bền vững số 5 về thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho tất cả phụ nữ và trẻ em gái.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà, hệ thống phát luật, chính sách vẫn chưa hoàn thiện, chất lượng việc làm còn thấp. Lao động nữ chủ yếu làm việc trong khu vực nông nghiệp, khu vực phi chính thức, không đòi hỏi chuyên môn kỹ thuật, năng suất thấp với điều kiện lao động kém, thu nhập không ổn định. Thu nhập của lao động nữ thấp hơn lao động nam. Hệ thống chính sách hỗ trợ lao động nữ di chuyển đến các khu công nghiệp, khu đô thị còn thiếu. Một số quy định còn hạn chế khả năng tiếp cận của người di cư, trong đó có nữ lao động di cư đến các dịch vụ xã hội cơ bản tại các đô thị. Tình trạng bạo lực đối với phụ nữ, đặc biệt là quấy rối tình dục đối với phụ nữ tại nơi làm việc vẫn tiếp tục diễn ra.

Ông Kamal Malhotra - Điều phối viên thường trú của Liên hợp quốc tại Việt Nam nhấn mạnh: “Hệ thống an sinh xã hội, dịch vụ công cộng và cơ sở hạ tầng bền vững là những lĩnh vực không thể thiếu để thực hiện Tuyên bố và Cương lĩnh hành động Bắc Kinh và Chương trình Nghị sự 2030 về các Mục tiêu Phát triển Bền vững. Đầu tư vào lĩnh vực này là thiết yếu để giải phóng thời gian của phụ nữ, hỗ trợ việc di chuyển của họ, tăng cường việc tiếp cận các cơ hội giáo dục, y tế, kinh tế, và tăng khả năng chống chọi với những khó khăn trong cuộc sống”.

Để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa việc thực hiện mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới và hoàn thiện hệ thống an sinh xã hội, nâng cao chất lượng dịch vụ công, đặc biệt hướng tới phụ nữ và trẻ em, Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận về thực trạng, việc thực thi các chính sách an sinh xã hội hiện nay cũng như cơ hội tiếp cận các dịch vụ công của phụ nữ và trẻ em trong bối cảnh mới và nâng cao nhận thức của cộng đồng về xóa bỏ định kiến giới và nâng cao quyền năng của phụ nữ trong thời gian tới. Đồng thời, trên cơ sở các bài trình bày của các Bộ, ngành, tổ chức quốc tế gợi ý để cơ quan hoạch định chính sách có thể xây dựng một hệ thống an sinh xã hội hiệu quả, triển khai các dịch vụ công một cách hữu hiệu để đảm bảo thực hiện bình đẳng giới và nâng cao quyền năng của phụ nữ và trẻ em gái.

Tại tọa đàm, các đại biểu đã đưa ra nhiều đề xuất và khuyến nghị. Cụ thể như, thúc đẩy sự tham gia và lãnh đạo của phụ nữ vào đối thoại chính sách liên quan đến hệ thống bảo trợ xã hội, dịch vụ công cộng và cơ sở hạ tầng bền vững. Bên cạnh đó, đầu tư vào các lĩnh vực này để tăng năng suất và cơ hội của phụ nữ làm việc trong nền kinh tế phi chính thức. Cùng với đó, chú trọng yếu tố giới trong thu thập dữ liệu để đưa ra các chính sách phù hợp. Đồng thời, khuyến khích khu vực tư nhân tham gia trong các lĩnh vực này…

Các thông tin chia sẻ, khuyến nghị tại sự kiện này sẽ đóng góp vào báo cáo của Việt Nam tại Khóa họp lần thứ 63 của Ủy ban Địa vị phụ nữ. Khóa họp do Liên hợp quốc tổ chức, diễn ra vào trung tuần tháng ba tại thành phố New York (Mỹ).

Đăng Doanh