Báo cáo về tình hình nợ đọng BHXH, BHYT, Phó Trưởng Ban Thu, BHXH Việt Nam Mai Đức Thắng cho biết, tính đến hết tháng 2/2019, tổng số nợ BHXH phải tính lãi trong toàn quốc là 6.654 tỷ đồng và có chiều hướng gia tăng.

Theo ông Mai Đức Thắng, bên cạnh các đơn vị đang gặp khó khăn sản xuất, kinh doanh thực sự thì cá biệt vẫn có đơn vị chưa chấp hành tốt, còn doanh nghiệp hoạt động kinh doanh tốt, lương, thưởng vẫn trả cho người lao động nhưng tiếp tục trây ì, trốn đóng BHXH; một số đơn vị còn tìm cách đối phó, trốn tránh, chiếm dụng tiền đóng của người lao động sử dụng vào mục đích khác. Bên cạnh đó số lượng đơn vị phá sản, giải thể, mất tích và chủ bỏ trốn còn cao.

Điển hình có các doanh nghiệp như tại Hà Nội, Công ty Cổ phần (CP) LILAMA 3 đang đứng đầu với số nợ lên tới hơn 32 tỉ đồng; Công ty CP Xây dựng công trình giao thông 1 (Hà Nội) nợ hơn 20 tỉ đồng; Công ty CP Cầu 12 (Hà Nội) nợ gần 20 tỉ đồng; Công ty TNHH May mặc xuất khẩu VIT Garment; Chi nhánh Công ty CP Ôtô Xuân Kiên VINASUKI - Nhà máy Sản xuất ôtô số 1 (huyện Mê Linh); Công ty CP Cơ khí xây dựng 121 CIENCO1... có số nợ từ 17 đến 19 tỉ đồng.

Công ty TNHH Nam Phương nợ bảo hiểm gần 29 tỷ đồng, Công ty CP Mai Linh miền Nam nợ bảo hiểm gần 27,9 tỷ đồng, Công ty CP dịch vụ Bưu chính Viễn thông Sài Gòn nợ 27,8 tỷ đồng.

Ngoài ra còn có một số doanh nghiệp khác trên thị trường chứng khoán như Công ty CP Cầu 12 (mã C12 - UPCoM) nợ 19,9 tỷ đồng; Công ty Sông Đà 12 (mã S12 - UPCoM) nợ 16,2 tỷ đồng, Công ty CP Sông Đà - Thăng Long (mã STL) nợ 16 tỷ đồng...

Để giảm thiểu số nợ và bảo đảm tốt nhất quyền lợi cho người lao động, theo Phó Trưởng Ban thu Mai Đức Thắng, ngay trong những tháng đầu năm BHXH Việt Nam quyết liệt thực hiện các giải pháp; giao chỉ tiêu phấn đấu giảm nợ đến từng cá nhân chuyên quản, hàng tháng, quý đánh giá tỷ lệ giảm nợ để làm căn cứ bình xét hiệu quả công việc; hàng quý sơ kết đánh giá rút kinh nghiệm và chia sẻ kinh nghiệm trong việc giảm nợ. BHXH Việt  Nam chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố yêu cầu cán bộ bám sát đơn vị nợ đọng đôn đốc đóng nộp đầy đủ; thực hiện việc thanh tra tra đột xuất tất cả các đơn vị nợ BHXH, BHYT từ 3 tháng trở lên mà phần mềm thu đã tự động cảnh báo. Các đợt thanh tra phải có quyết định xử lý và gửi kết quả xử lý đến cơ quan chức năng (Công an, Tòa án, Viện Kiểm sát, Lao động, Liên đoàn,....) cùng cấp nhằm mục đích báo cáo, làm căn cứ xử lý hình sự sau này.

Ông Mai Đức Thắng, Phó Trưởng Ban thu, BHXH Việt Nam

“Trường hợp đơn vị cố tình trốn đóng, kiến nghị cơ quan công an điều tra, khởi tố theo quy định của Bộ luật Hình sự hoặc hướng dẫn người lao động tố giác hành vi vi phạm trong việc đóng với cơ quan công an để xử lý theo trình tự quy định của pháp luật” – ông Thắng nhấn mạnh.

Tuy vậy vướng mắc trong xử lý hình sư đối với nhưng đơn vị, doanh nghiệp nợ đọng  BHXH, BHYT vẫn còn khó. Mặc dù Luật Hình sự có hiệu lực 01/01/2018 có quy định xử phạt về BHXH, BHYT nhưng hiện nay vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể. Nên trong quý I/2019 đã có 23 tỉnh, thành phố chuyển 162 doanh nghiệp nợ BHXH sang Tòa án nhân dân, nhưng đến nay vẫn chưa xử lý được trường hợp nào.

Tại Hội nghị, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Đào Việt Ánh nhấn mạnh: tình trạng nợ đọng BHXH, BHYT ảnh hưởng nghiêm trong đến quyền lợi của người lao động. Vì vậy, chủ trương của Ngành tăng cường giảm nợ đọng BHXH, BHYT từng tháng, duy trì tỷ lệ nợ thấp liên tục các tháng trong năm, bảo đảm quyền lợi cho người lao động, phấn đấu cuối năm 2019 số nợ thấp hơn năm 2018. Thời gian qua, BHXH Việt Nam thực hiện tốt chức năng thanh tra chuyên ngành đạt hiệu quả cao, qua thanh tra đã thu được 50% số tiền nợ BHXH, và sẽ tiếp tục tăng cường hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra thời gian tới.

Về xử lý hình sự đối với các đơn vị, doanh nghiệp nợ đọng BHXH, Phó Tổng Giám đốc Đào Việt Ánh cho rằng, cực chẳng đã BHXH Việt Nam mới chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra khởi kiện, xử lý hình sự đối với các doanh nghiệp nợ đọng, đây là biện pháp cuối cùng. BHXH Việt Nam vẫn ưu tiên phương án thảo luận, tháo gỡ vướng mắc để giải quyết nợ đọng BHXH, bảo đảm quyền lợi cho người lao động. Nhưng đối với đơn vị, doanh nghiệp cố tình trốn đọng, nợ đọng, BHXH Việt Nam sẽ chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để khởi kiện. Những vưỡng mắc trong xứ lý hình sự trong nợ đọng BHXH, BHYT, BHXH Việt Nam đang phối hợp với các cơ quan có liên quan để sớm ban hành hướng dẫn để xử lý hình sự về tôi vi phạm BHXH, BHYT.

Tuy nhiên, những con số đưa ra tai Hội nghị cũng cho thấy tầm quan trọng của chính sách BHYT. Tính đến ngày 25/3/2019 thống kê trên Hệ thống thông tin giám định BHYT có 36,69 triệu lượt khám, chữa bệnh BHYT; số tiền đề nghị BHXH thanh toán 19.330 tỷ đồng. Trong đó, có 764 lượt khám, chữa bệnh nội trú được quỹ BHYT chi trả số tiền từ 200-500 triệu đồng/đợt điều trị nội trú. Có 37 lượt khám, chữa bệnh nội trú, có chi phí trên 500 triệu đồng/đợt điều trị, trong đó có 07 lượt khám, chữa bệnh có chi phí trên 1 tỷ đồng/đợt điều trị.

Đặc biêt, hiện nay, việc thẻ BHYT không ghi ngày hết hạn được coi là một trong những tiến trình để tiến tới thẻ BHYT điện tử. Vì vậy, người tham gia BHYT giờ đây có thể chủ động tra cứu quá trình tham gia BHYT, giá trị sử dụng của thẻ BHYT trên Cổng thông tin của BHXH Việt Nam tại địa chỉ ''https://www.baohiemxahoi.gov.vn/tracuu/''.

Theo Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Đào Việt Ánh, hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ thông tin đóng góp vào sự thành công của chính sách an sinh xã hội, nâng cao hiệu quả quản lý quỹ và đảm bảo quyền lợi cho người dân. Hiện nay, việc ứng dụng CNTT đã bao phủ gần hết các hoạt động trong khám, chữa bệnh BHYT, giúp người dân có thẻ BHYT được thuận tiện hơn, quyền lợi được bảo đảm. BHXH Việt Nam sẽ tiếp tục tiến tới thực hiện thẻ BHYT điện tử trong tương lai, điều này sẽ là bước tiến quan trọng, tạo thuận lợi cho người dân có thẻ BHYT.