Trước tình hình đáng báo động về quan hệ tình dục không được bảo vệ cũng như kiến thức, hiểu biết về các biện pháp tránh thai (BPTT) còn thiếu trong giới trẻ; các chương trình giáo dục sức khỏe sinh sản (SKSS), giới tính trong hệ thống nhà trường không đủ để cung cấp thông tin một cách toàn diện về phòng tránh thai; hàng năm có tới 1/3 trong số các trường hợp mang thai trên thế giới là mang thai ngoài ý muốn; 36% độ tuổi vị thành niên cho biết có quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp bảo vệ, trong khi tỷ lệ bệnh lây truyền qua đường tình dục cao nhất ở độ tuổi dưới 25..., liên minh của 11 tổ chức phi chính phủ và các hiệp hội khoa học và y khoa quốc tế quan tâm đến sức khỏe giới tính và sinh sản đã thống nhất lấy ngày 26/9 hàng năm là Ngày tránh thai thế giới và phát động lần đầu tiên vào ngày 26/9/2007 tại Châu Âu.

Ngày tránh thai Thế giới có ý nghĩa như một Chiến dịch toàn cầu, khơi dậy trách nhiệm của giới trẻ trong việc quan hệ tình dục an toàn và chủ động tránh thai, đồng thời khuyến khích tất cả mọi người đều có thể chủ động hành vi mang thai vì những lợi ích của chính mình và cộng đồng.

Mục tiêu của Ngày tránh thai Thế giới nhằm cải thiện nhận thức của mọi tầng lớp nhân dân, cộng đồng xã hội đặc biệt là giới trẻ, nhóm vị thành niên, thanh niên (VTN/TN), phụ nữ và nam giới trong độ tuổi sinh đẻ về tất cả các BPTT để giúp họ có sự lựa chọn sáng suốt về sức khỏe giới tính và sức khỏe sinh sản.

Nhân kỷ niệm lần thứ 13, Ngày Tránh thai Thế giới (26/9), ngày 25/9/2020, Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) phối hợp với Hội Liên hiệp phụ nữ (HLHPN) Việt Nam với sự đồng hành của Công ty TNHH Bayer đã tổ chức Hội thảo hưởng ứng Ngày tránh thai Thế giới với thông điệp“Chủ động tránh thai, chủ động tương lai” nhằm nâng cao nhận thức và kiến thức cho cộng đồng về nguyên nhân của việc mang thai ngoài ý muốn, phá thai không an toàn, lợi ích của việc tránh thai… cũng như kêu gọi sự quan tâm và nhiều nỗ lực hơn nữa từ các cơ quan có liên quan đặc biệt là cho các đối tượng trong độ tuổi sinh đẻ.

Với diễn biến phức tạp của dịch Covid-19 hiện nay, đồng thời hưởng ứng lời kêu gọi toàn dân chung tay phòng, chống dịch bệnh của Chính phủ, Hội thảo hưởng ứng Ngày tránh thai Thế giới năm nay sẽ được được tổ theo hình thức livestream trên trang cpcs.vn và fanpage Vụ Truyền thông-Giáo dục, Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, Bộ Y tế. Chương trình livestream có sự hiện diện của đại diện Lãnh đạo Tổng Cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, Trung ương Hội LHPN Việt Nam. Và với hình thức phát sóng trực tiếp, chương trình đã tiếp cận được đến các đại diện bộ, ngành đoàn thể TW, các Chi cục DS - KHHGĐ các tỉnh/TP, đại diện cán bộ làm công tác dân số, chị em phụ nữ và học sinh, sinh viên. Trong buổi phát sóng trực tiếp, Tổng cục DS-KHHGĐ cùng với Hội LHPN Việt Nam đã đưa ra các thông tin hữu ích về tình hình thực hiện KHHGĐ, nhu cầu sử dụng các BPTT và lợi ích của việc tránh thai tại Việt Nam.

Tại hội thảo đại diện Tổng cục DS-KHHGĐ đã có phần trình bày về những thành tựu quan trọng trong công tác DS-KHHGĐ những năm qua. Tỉ lệ tăng dân số bình quân giảm từ 1,7% giai đoạn 1989-1999 xuống còn 1,14% giai đoạn 2009-2019. Tổng tỷ suất sinh (TFR)  là 2,09 con/phụ nữ và  duy trì ổn định trong 13 năm qua, xu hướng sinh hai con ở Việt Nam đã ăn sâu vào tiềm thức và cộng đồng. Tỷ suất chết của trẻ em dưới 1 tuổi (IMR) năm 2019  là 14 phần nghìn, giảm hơn một nửa so với năm 1999. Tỷ suất chết của trẻ em dưới 5 tuổi (U5MR) của Việt Nam năm 2019 là 21 phần nghìn -  giảm hơn một nửa so với năm 1999 (56,9 trẻ em dưới 5 tuổi tử vong/1000 trẻ sinh sống). Tỷ suất tử vong mẹ (MMR)  là 46/100.000 năm 1999 giảm 23/100.000 năm 2009. Tỷ lệ sử dụng BPTT năm 2018 là 76,5%, trong đó tỷ lệ sử dụng các BPTT hiện đại là 65,5%. Tuổi thọ trung bình của người Việt Nam liên tục tăng từ 65,2 tuổi năm 1989 lên 73,6 tuổi năm 2019,  trong đó, tuổi thọ của nam giới là 71,0 tuổi, của nữ giới là 76,3 tuổi.

Các kết quả công tác DS-KHHĐ đạt được đã góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, góp phần vào công cuộc xóa đói, giảm nghèo, bảo vệ, chăm sóc sức khỏe, thực hiện thành công các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và chất lượng cuộc sống của nhân dân. Nhờ thành công của chương trình DS-KHHGĐ, đã hạn chế việc tăng thêm 20 triệu người trong những thập kỷ qua, đã tiết kiệm các khoản chi cho các dịch vụ xã hội.  

Tuy nhiên, tại Việt Nam, theo số liệu của Tổng cục Thống kê, mỗi năm dân số Việt Nam tăng thêm khoảng gần 1 triệu người. Trong những năm tới, số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (15-49) vẫn tiếp tục gia tăng. Nhu cầu sử dụng các phương tiện tránh thai tiếp tục tăng, đặc biệt VTN/TN cần được quan tâm hơn. Tình trạng phá thai lặp lại còn khá phổ biến; tỷ lệ vô sinh, nhất là vô sinh thứ phát đang có chiều hướng gia tăng, dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ còn một số hạn chế. Giải quyết các nhu cầu chưa được đáp ứng về KHHGĐ chính là một trong những cách thức đầu tư mang lại hiệu quả cao nhất với chi phí thấp nhất. Phòng tránh thai mang lại rất nhiều lợi ích:

Thứ nhất là chủ động trong việc sinh con. Lợi ích của việc phòng tránh thai sẽ giúp phụ nữ chủ động trong việc sinh đẻ của mình như chủ động về thời gian sinh đẻ, khoảng cách sinh và số lượng con sinh ra. Đảm bảo mỗi đứa trẻ sinh ra đều là mong đợi của cha mẹ và cha mẹ đã sẵn sàng để nuôi dạy chúng. Đó là làm cha mẹ có trách nhiệm. Việc tránh thai giúp mỗi người trong độ tuổi sinh đẻ cả nam lẫn nữ trở thành những cha mẹ có trách nhiệm. Ngành Dân số và các ngành liên quan cần truyền thông để nâng cao ý thức làm cha mẹ có trách nhiệm cho mỗi người dân.

Thứ hai là nâng cao chất lượng cuộc sống gia đình. Phòng tránh thai giúp hạn chế số con, không sinh quá nhiều để có điều kiện để chăm sóc, giáo dục con cái tốt hơn. Nâng cao được đời sống, kinh tế của mỗi gia đình. Do có sức khỏe, văn hóa và kinh tế tốt, chị em phụ nữ và các cặp vợ chồng có đủ điều kiện để thực hiện quyền hưởng thụ và bồi dưỡng sức khỏe tình dục, sức khỏe sinh sản….

Ngoài ra, phòng tránh thai có thể tránh được một số tai biến sản khoa và tránh được một số bệnh lây truyền qua đường tình dục…

Đặc biệt, Hội thảo năm 2020 có phần báo cáo các kết quả đạt được của Chương trình truyền thông xã hội về các kết quả đạt được cho kế hoạch dài hạn 4 năm với chủ đề “Là phụ nữ tôi chọn sống chủ động” do Tổng cục DS-KHHGĐ và Hội LHPN Việt Nam thực hiện với sự tham gia góp sức của Bayer Việt Nam. Chương trình truyền thông đã được tổ chức bài bản trên quy mô toàn quốc, thường xuyên được cập nhật và  hoàn thiện nội dung trong suốt những năm qua.

Trong đó, năm 2017 chương trình ““Là phụ nữ tôi chọn sống chủ động” đã tổ chức liên tiếp 12 hội thảo chuyên đề phổ cập kiến thức phòng tránh thai tại 12 tỉnh thành với hơn 1.200 chị em là cán bộ nòng cốt của HLHPN VN tham gia. Đồng thời có hơn 428,000 chị em phụ nữ trong cả nước đã sôi nổi tham gia cuộc thi online “Hiểu về tránh thai”. Đây là kênh truyền thông trực tuyến giúp chị em kiểm tra kiến thức về phòng tránh thai với nguồn thông tin chính xác tin cậy.  

Để tiếp nối những thành công đó và với mong muốn có thể mang những kiến thức chuyên sâu về tránh thai đến với chị em phụ nữ trên cả nước, Tổng cục                   DS-KHHGĐ tiếp tục nhân rộng mô hình hội thảo tư vấn và giao lưu chuyên sâu đến các đối tượng là các bộ dân số địa phương. Mô hình hội thảo tập trung cấp tỉnh giúp cho cán bộ dân số đang làm việc tại địa phương có thêm động lực, hiểu rõ về công việc mình đang làm và có niềm tin trong thực hiện các nỗ lực tuyên truyền nâng cao nhận thức cho từng cán bộ dân số đến mỗi người dân.

Với kế hoạch dài hạn trong năm 2018, bước đầu 15 buổi hội thảo có 300 cán bộ phụ nữ, 1.200 các bộ dân số và 17 hội thảo tại các trường đại học với 5,100 sinh viên cả nước tham gia tập huấn chuyên sâu nhằm cung cấp những thông tin khoa học chính xác và cập nhật về các PTTT hiện đại, trong đó có thuốc tránh thai đến các đối tượng trong độ tuổi sinh đẻ có nhu cầu tránh thai. Sau khi chương trình diễn ra tại các địa phương đã có những phản hồi rất tích cực, cũng như nhận được sự ủng hộ biểu dương của các cơ quan báo đài địa phương và có hơn 15 triệu chị em phụ nữ trên cả nước được tuyên truyền về sức khỏe sinh sản .

Song song với các hoạt động trên là các hoạt động truyền thông trên các phương tiện truyền thông đại chúng, cuộc thi online “Hiểu về tránh thai” vẫn được tiếp tục triển khai. Và để tôn vinh những đóng góp không mệt mỏi của các cán bộ dân số, trong năm 2018, chương trình đã tổ chức cuộc thi "Cùng viết nên câu chuyện truyền cảm hứng" dành cho các cán bộ dân số và được hưởng ứng nồng nhiệt.

Trong năm 2019, với 18 chương trình hội thảo cùng 300 cán bộ phụ nữ , 1.500 cán bộ dân số cả nước và 17 hội thảo tại các trường đại học với 5,200 sinh viên tham gia chương trình. Kết thúc năm 2019 chương trình đã có hơn 25 triệu chị em phụ nữ trên khắp cả nước sẽ trực tiếp được chính những cán bộ dân số tư vấn trực tiếp bài bản về cách lựa chọn các phương pháp tránh thai phù hợp.

Bắt kịp xu hướng thời đại số hóa, trong năm 2019, để thuận tiện hơn cho các cán bộ dân số cũng như chị em phụ nữ tiếp cận thông tin một cách nhanh chóng, chương trình đã cho ra mắt App Mobile với tên “Sống chủ động”, đây nơi tổng hợp đầy đủ tất cả các kiến thức về sức khỏe sinh sản, các phương pháp ngừa thai, cũng là nơi giao lưu với các chuyên gia hang đầu trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe sinh sản. Sau một năm ra mắt, App Mobile “Sống chủ động” đã tiếp cận được đến hàng ngàn chị em phụ nữ trên toàn quốc.

Tiếp nối thành công của “Chương trình Truyền thông KHHGĐ vì sức khỏe cộng đồng” trong giai đoạn 1, tại Hội thảo năm nay, Tổng Cục DS-KHHGĐ và Công ty Bayer Việt Nam đã thực hiện Lễ ký kết giữa 2 bên về kế hoạch 5 năm (2021-2025) cho giai đoạn 2 của Chương trình. Là công ty có bề dày lịch sử nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe phụ nữ, cũng như là đơn vị dẫn đầu thị trường thuốc ngừa thai đường uống, Bayer luôn ủng hộ các chương trình của quốc gia như “Chủ động tránh thai, tròn vai thiên chức” và chia sẻ các nỗ lực, hành động giúp phụ nữ nâng cao nhận thức, làm giàu vốn hiểu biết về tránh thai thai an toàn. Tại Việt Nam, Bayer rất vinh dự trở thành đối tác lâu dài của Tổng cục DS-KHHGĐ trong “Chương trình Truyền thông kế KHHGĐ vì sức khỏe cộng đồng”, giúp cộng đồng hiểu rõ hơn việc sử dụng biện pháp tránh thai như là một phần của KHHGĐ, từ đó giúp họ có những quyết định đúng đắn về việc sử dụng biện pháp tránh thai để có cuộc sống chủ động và tốt đẹp hơn. Với nền tảng vững chắc 25 năm hiện diện và gắn bó với Việt Nam, Bayer sẽ tiếp tục cam kết lâu dài để góp phần không ngừng nâng cao sức khỏe phụ nữ và chất lượng KHHGĐ tại Việt Nam.

Trong thời gian tới việc thực hiện các mục tiêu về KHHGĐ vẫn tiếp tục là một nội dung quan trọng của công tác dân số. Mục tiêu chính là đảm bảo đáp ứng đầy đủ và đa dạng các PTTT, xã hội hóa dịch vụ và các PTTT./.