Xã hội
Hoàn thiện chính sách, pháp luật công tác xã hội trong lĩnh vực Tư pháp
12:19 PM 30/11/2022
(LĐXH)- Sáng 30/11, tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo Trung ương, Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội tổ chức Hội thảo khoa học: “Hoàn thiện chính sách, pháp luật công tác xã hội trong lĩnh vực Tư pháp”.
Các đồng chí: Nguyễn Văn Hồi, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội; Nguyễn Văn Du, Phó Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao; Trần Doãn Tiến, Tổng Biên tập Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam; Bùi Ngọc Quý, Vụ trưởng Vụ các vấn đề xã hội, Ban Tuyên giáo Trung ương chủ trì Hội thảo. Phía Tạp chí Lao động và Xã hội có TS. Trần Ngọc Diễn – Tổng Biên tập, tham dự và có bài tham luận tại Hội thảo.
Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Văn Hồi phát biểu tại Hội thảo
Nhiều chủ trương, chính sách chăm lo cho người nghèo, người yếu thế
Phát biểu tại tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Nguyễn Văn Hồi thông tin: Việt Nam có dân số 100 triệu người, trong đó có 12% người cao tuổi; trên 7% là người là người khuyết tật; 8% dân số thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo; gần 2 triệu trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt; trên 230 nghìn người nghiện; hàng trăm nghìn đối tượng bị xâm hại, bạo lực, bạo hành và hàng triệu người có vấn đề về sức khỏe tâm thần, có các vấn đề trong cuộc sống.
Trong những năm qua, Đảng, Nhà nước hết sức quan tâm đến công tác chăm lo bảo đảm an sinh xã hội và chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, coi đây vừa là mục tiêu, vừa là động lực để phát triển bền vững. Nghị quyết 15 của Trung ương về chính sách xã hội và Nghị quyết Đại hội Đảng qua các giai đoạn đều có các chủ trương, chính sách chăm lo cho người nghèo, người yếu thế...
Quốc hội, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách pháp luật để chăm lo cho người dân, nhất là người dân gặp khó khăn. Cụ thể, Quốc hội đã ban hành các Bộ luật, luật: Dân sự, hình sự, Luật Lao động, Luật Hôn nhân và gia đình, Luật người cao tuổi, Luật người khuyết tật, Luật trẻ em, Luật Phòng chống lây nhiễm… và nhiều chính sách pháp luật có liên quan nhằm chăm lo đời sống cho người dân; Chính phủ đã ban hành chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo, dân tộc miền núi, nông thôn mới và nhiều chương trình chăm lo cho người thân của người dân yếu thế và những người có khó khăn… Đây là một sự quan tâm rất lớn của Đảng, Nhà nước, Chính phủ đối với công tác phát triển CTXH…
Thứ trưởng Nguyễn Văn Hồi thông tin: Kết quả thực hiện trong hơn 10 năm qua cho thấy, bảo đảm an sinh xã hội của người dân và các chính sách xã hội đã góp phần bảo đảm về an ninh, an sinh xã hội và góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt là Bộ Nội vụ, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tư pháp và các Bộ, ngành có liên quan đã ban hành văn bản quy phạm pháp luật liên quan các quy định, tiêu chuẩn, chế độ, phụ cấp… cho những người làm CTXH.
Toàn cảnh Hội thảo
Để đưa quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước vào trong đời sống xã hội, đáp ứng yêu cầu của xã hội trong bối cảnh mới, Thứ trưởng Nguyễn Văn Hồi đề nghị, trong thời gian tới, Ban Tuyên giáo Trung ương tập trung tăng cường công tác truyền thông để nâng cao nhận thức cho các đối tượng.
Bộ Tư pháp, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát tối cao, Bộ Công an tập trung nghiên cứu, làm rõ về vai trò, trách nhiệm, nhiệm vụ trong từng ngành đối với vấn đề này. Hội thảo cần chia sẻ kinh nghiệm về CTXH để có một hành lang pháp lý, các quy định, thông tư đầy đủ; cần thống nhất nhận thức làm rõ nội hàm, những điểm mạnh, điểm yếu trong đánh giá tổng kết mô hình CTXH, từ đó chia sẻ kinh nghiệm để nhân rộng.
Đồng thời, cần tập trung vào đào tạo, xây dựng năng lực cho đội ngũ cán bộ làm CTXH. Tăng cường tập huấn, bồi dưỡng, vừa làm vừa tổng kết vừa rút kinh nghiệm. Các trường đại học tăng cường dạy những bộ môn về CTXH… Cùng với đó, tập trung kiến nghị, đề xuất các giải pháp thông minh trong triển khai truyền thông; tăng cường truyền thông nhận thức xã hội CTXH trong lĩnh vực Tư pháp…
Từng bước hoàn thiện các văn bản pháp luật về CTXH
Tại Hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận, phân tích và khái quát về căn cứ, cơ sở chính trị - pháp lý liên quan đến CTXH trong lĩnh vực Tư pháp; nghiên cứu, đánh giá kết quả thực hiện công tác xã hội trong lĩnh vực Tư pháp thời gian qua; chia sẻ kinh nghiệm, mô hình về công tác xã hội trong lĩnh vực tư pháp (truy tố, xét xử, điều tra, giam giữ, cải tạo, hòa nhập cộng đồng…).
Cùng với đó, kiến nghị, cơ chế hoàn thiện chính sách pháp luật CTXH trong lĩnh vực Tư pháp; các giải pháp truyền thông phổ biến, tuyên truyền pháp luật; nâng cao nhận thức của toàn xã hội cũng như cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên, các tầng lớp nhân dân về công tác xã hội nói chung và công tác xã hội trong lĩnh vực Tư pháp nói riêng.
Theo Ban Tổ chức Hội thảo, trong quá trình đổi mới, chuyển sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập quốc tế ở nước ta, nhận thức về trợ giúp xã hội ngày càng rõ, nhất quán với quan điểm xuyên suốt là gắn tăng trưởng kinh tế với thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội. Từ nhiều năm qua, Ðảng và Nhà nước ta luôn quan tâm xây dựng hệ thống trợ giúp xã hội là một bộ phận cấu thành của hệ thống an sinh xã hội toàn dân, gắn kết với hệ thống chính sách xã hội nói chung.
Tuy nhiên, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, nhiều vấn đề mới đặt ra, trong đó có vai trò của CTXH, đặc biệt là trong lĩnh vực Tư pháp, đã và đang đặt ra không ít thách thức trước những đòi hỏi làm sao để các hoạt động CTXH thực sự trở thành một nghề chuyên nghiệp và được xã hội đón nhận như một nhu cầu tất yếu…
TS Trần Doãn Tiến, Tổng Biên tập Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam phát biểu đề dẫn Hội thảo
 
Phát biểu đề dẫn Hội thảo, TS Trần Doãn Tiến, Tổng Biên tập Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam nêu rõ: Trong những năm qua, thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, các bộ, ngành chức  năng, nhất là Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tư pháp, Bộ Công an... đã từng bước hoàn thiện các văn bản pháp luật về CTXH để trợ giúp các đối tượng như: Người cao tuổi, người khuyết tật, bảo vệ trẻ em, người nhiễm HIV, người nghiện ma tuý, bán dâm, bạo lực gia đình, người chưa thành niên, người nghèo, đối tượng chính sách và nhóm người yếu thế.  
Nhiều bộ luật, luật chuyên ngành đã được ban hành như: Bộ luật Lao động; Luật Người cao tuổi; Luật Người khuyết tật; Luật Trẻ em; Luật Phòng, chống lây nhiễm HIV/AIDS; Luật Phòng, chống bạo lực gia đình; Luật Trợ giúp pháp lý; Luật Phòng, chống ma túy; Luật Xử lý vi phạm hành chính; Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Thi hành án hình sự, Luật Tổ chức Tòa án nhân dân...
Ngoài ra còn có nhiều Nghị định, Thông tư và nhiều chương trình, Đề án liên quan đến CTXH… đã tạo thành chỉnh thể, hệ thống hành lang pháp lý về CTXH.
Tổng Biên tập Trần Doãn Tiến khẳng định, hệ thống văn bản pháp luật trên đã góp phần bảo đảm thực hiện các quyền và lợi ích hợp pháp của các đối tượng chính sách và nhóm người yếu thế, giảm thiểu những rào cản trong xã hội, sự bất công và bất bình đẳng.
Tổng Biên tập Trần Doãn nêu rõ: Ngày 22/1/2021, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 112/QĐ-TTg về ban hành Chương trình phát triển CTXH giai đoạn 2021 - 2030, trong đó đề ra nhiệm vụ: Nghiên cứu, hoàn thiện văn bản quy phạm pháp luật về phát triển CTXH, dịch vụ CTXH, trong đó, nghiên cứu quy định rõ vai trò, nhiệm vụ, quy trình cung cấp dịch vụ CTXH của cán bộ, viên chức, nhân viên và cộng tác viên CTXH trong các ngành, lĩnh vực tư pháp.
Đồng chí Trần Cảnh Tùng, Trưởng Phòng Công tác xã hội, Cục bảo trợ xã hội, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội tham luận tại Hội thảo.
Do đó, các đại biểu nhấn mạnh, để tìm hiểu sâu rộng các chính sách, quy định pháp luật về công tác xã hội, đặc biệt là công tác xã hội trong lĩnh vực Tư pháp cũng như nhu cầu tiếp cận, sử dụng các dịch vụ CTXH trong lĩnh vực Tư pháp của các đối tượng trong xã hội, Hội thảo có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần tích cực vào hoạt động tuyên truyền một cách sâu rộng chủ trương, chính sách, quy định của pháp luật về công tác xã hội nói chung và CTXH trong lĩnh vực Tư pháp nói riêng; cũng như nhằm góp phần nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, và toàn xã hội đối với CTXH trong lĩnh vực Tư pháp.   
Hội thảo cũng góp phần nâng cao nhận thức các cấp, ngành và cộng đồng về CTXH trong lĩnh vực tư pháp; nâng cao kiến thức, kỹ năng và nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, nhân viên và cộng tác viên CTXH trong lĩnh vực này tại các tỉnh, thành phố. Qua Hội thảo, xác định rõ nội dung, yêu cầu đặt ra và đề xuất, kiến nghị cũng như đưa ra các giải pháp hoàn thiện chính sách, pháp luật đối với CTXH trong lĩnh vực Tư pháp; đẩy mạnh công tác truyền thông, góp phần đưa chính sách, pháp luật đối với CTXH trong lĩnh vực Tư pháp vào cuộc sống.
TS Lê Thị Vân Anh, Phó Vụ trưởng, Vụ Pháp luật Hình sự - Hành chính, Bộ Tư pháp tham luận tại Hội thảo. 
Đẩy mạnh truyền thông trong hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về CTXH
Nhấn mạnh vai trò của truyền thông trong hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về CTXH, TS.Trần Ngọc Diễn – Tổng Biên tập Tạp chí Lao động và Xã hội nhấn mạnh, để xây dựng hành lang pháp lý về CTXH có chất lượng cao nhất, phù hợp với mục tiêu và mong muốn của các nhà soạn thảo, có thể nhanh chóng đi vào cuộc sống thì việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền ngay trong quá trình xây dựng dự thảo Nghị định là rất quan trọng.
Sự tham gia của truyền thông một mặt đảm bảo cho sự thành công của việc xây dựng Nghị định, mặt khác cũng giúp cho dự thảo ngày được hoàn thiện hơn. Trong quá trình này, báo chí giữ vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin, kiến thức, tạo diễn dàn chia sẻ kỹ năng và kinh nghiệm cho công chúng; thông qua đó, góp phần mang hiểu biết và thay đổi nhận thức, tiến tới điều chỉnh thái độ và hành vi xã hội về những vấn đề mà văn bản pháp lý về CTXH đặt ra; từ đó lấy ý kiến, tổ chức phản biện xã hội, góp phần hoàn thiện các chính sách và khuôn khổ pháp lý về CTXH.
TS.Trần Ngọc Diễn – Tổng Biên tập Tạp chí Lao động và Xã hội phát biểu tại Hội thảo.
Vai trò phản biện của báo chí nhằm bảo đảm cho chính sách được thiết kế mang lại lợi ích tốt nhất cho các đối tượng liên quan. Báo chí cũng đánh giá tổng kết thực tiễn hiệu quả các chính sách hỗ các cơ quan quản lý ban hành chính sách phù hợp hiệu quả; đồng thời nghiên cứu lý luận và thực tiễn truyền thông về CTXH tham gia đóng góp xây dựng khuôn khổ pháp lý phù hợp với nguyện vọng của nhân dân, với thực tiễn của cuộc sống.
Để xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về CTXH nói chung và phát triển công tác truyền thông về CTXH nói riêng đạt hiệu quả cao, TS. Trần Ngọc Diễn nhấn mạnh, cần chuyển đổi mô hình truyền thông về CTXH, từ chủ yếu tuyên truyền chủ trương, chính sách một chiều sang truyền thông tương tác đa chiều trên cơ sở phát huy vai trò giám sát và phản biện xã hội của báo chí và đối tượng thụ hưởng.
Các cơ quan báo chí cần gia tăng hàm lượng thông tin khoa học về CTXH trong sản phẩm của mình, từ các phân tích, dữ liệu, hệ thống tư liệu của kết quả điều tra cũng như từ các trung tâm nghiên cứu, khảo sát, đào tạo về lĩnh vực này; tăng cường vai trò thông tin dự báo, nhất là từ những nghiên cứu các vấn đề thực tiễn; tăng cường nghiên cứu khoa học, tổng kết mô hình thực hiện hiệu quả, tổng kết đánh giá tác động của các chính sách về CTXH đối với an sinh xã hội. Mỗi cơ quan báo chí cần là trung tâm kết nối xã hội; mỗi nhà báo, nhà truyền thông phải là một nhà kết nối xã hội có trách nhiệm cao, vừa tuyên truyền, vừa động viên, vừa tạo động lực cho cộng đồng tham gia CTXH.
Cùng với đó, chú trọng tập huấn, đào tạo đội ngũ phóng viên chuyên về xã hội có kiến thức và kỹ năng cơ bản, nhất là đội ngũ bình luận và phân tích chuyên sâu về CTXH để có thể nâng cao chất lượng các tác phẩm truyên truyền về lĩnh vực này.  Đồng thời, tăng cường sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ với các cơ quan báo chí trong việc tuyên truyền xây dựng, hoàn thiện các khuôn khổ về CTXH nói chung, tuyên truyền về Chương trình phát triển CTXH nói riêng; chủ động cung cấp thông tin, kết quả nghiên cứu, khảo sát khoa học về lĩnh vực này cho các cơ quan báo chí; tăng cường tổ chức các hội nghị, hội thảo để chia sẻ kiến thức, trao đổi, thảo luận với các cơ quan báo chí để tạo sự đồng thuận trong công tác tuyên truyền./. 
Nguyễn Thìn-Minh Quân